تبادل لینک هوشمند واژهٔ پتّه، برگرفته از ریشهٔ پُت (pot)، به معنای پشم و کُرک است. فرهنگ معین واژهٔ پت را چنین تعریف می‌کند:
پشم نرمی که از بُن موی بز روید و آن را به شانه برآرند و از آن شال بافند
در لعتنامه دهخدا نیز دربارهٔ واژهٔ پت، به جملات زیر برمی‌خوریم:
پشم بز، پشم زیر موی بز،... پشم نرمی که از بُن موی بز به شانه برآورند و از آن شال و کلاه و نمد و کپنک و امثال آن کنند.
در کتاب فرهنگ بهدینان (دائرةالمعارف زرتشتیان)، پته را چنین تعریف می‌کند:
نوعی گل و بته که با دست بر روی شالهای کرکی می‌دوزند.
جمشید سروشیان پته را نوعی سوزن دوزی ایرانی تعریف کرده‌اند که از دوخت ریسهای پشمی رنگین، بر روی عریض یا شال، در طرحهای زیبایی چون: بوته، سرو، ترنج و… پدید می‌آید. نمای پته، منظره‌ای بدیع از گل و بوته‌های رنگین را به نمایش می‌گذارد و از آنجا که پدیدآورندگان این نما، به‌طور معمول زنان و دختران کرمانی بوده‌اند، آن را نمادی از هزاران درد و رنج و گاه شادی و شعفی دانسته‌اند که در ذهن این زنان و دختران منقوش بوده و از اثر نگاه‌های خستهٔ آنان که هر صبح تا شام، در پی سوزن، از نقطه‌ای به نقطهٔ دیگر حرکت کرده، خلق شده‌است.
متأسفانه تاریخ دقیقی از پیدایش این هنر زیبا در دست نیست زیرا در برابر عوامل جوی آسیب‌پذیر بوده امادر کرمان اشاره شده‌است که کاربردهای مختلفی داشته‌است. در کتابهای گوناگون هنری قدیمی‌ترین نمونه از پته دوزی در دنیا را متعلق به سال ۱۲۸۵هجری قمری دانسته‌اند. در مورد این نمونه قدیمی باید اشاره کرد که بصورت سوزنی بوده و همهٔ زمینه اش با گلهای ریز افشان بصورت محرمات و جناغی کج با استفاده از نخهای ابریشمی رنگین و روی پارچه‌ای از جنس پشم کرم رنگ انجام شده‌است و متعلق به سدهٔ ۱۲ هجری قمری است دورش با پتک دوزی و حاشیه اش بصورت پته دوزی و با نقش بته جقه‌ای قهر و آشتی می‌باشد. یک نمونه دیگر که از نظر تاریخی بر روانداز قبر شاه نعمت اله ولی تقدم دارد بقچهٔ پته دوزی و سلسله دوزی فرج اله کرمانی می‌باشد و تاریخ آن به سال ۱۲۸۰هجری قمری اشاره دارد.
نظرات شما عزیزان:
